banner
Artykuły, Polska

Jak rodził się bank centralny w Polsce

W obecnych czasach nie ma praktycznie kraju, w którym nie działałby odpowiedni organ odpowiedzialny za emisję narodowej waluty. Każde współczesne państwo posiada swój autonomiczny bank centralny, który odpowiada za narodową politykę finansową oraz fiskalną swojego kraju. Początki pierwszej tego typu instytucji na świecie sięgają jeszcze XVII wieku.

Za granicą „potop szwedzki”, w kraju pierwszy bank centralny

W początkach światowej historii polityki monetarnej za bicie monety danego kraju odpowiadał przede wszystkim władca, natomiast sama emisja pieniądza była uzależniona od dostępności odpowiedniego kruszcu, jak złoto i srebro. Pierwszy bank centralny na świecie (Sveriges Riksbank) założono w połowie XVII wieku w Szwecji. Jego inicjatorem był szwedzki parlament. Szwedzki Bank Państwowy w zamian za monety wydawał klientom kwity papierowe, za pomocą których mogli w każdej chwili podjąć z banku ulokowane pieniądze. Pomimo tego, że takie rozwiązanie okazało się niezwykle praktyczne i efektywne, to jeszcze na początku XX wieku wiele krajów funkcjonowało bez własnego banku centralnego.

Długa droga do polskiej bankowości centralnej

W Polsce pierwszy bank z prawdziwego zdarzenia powstał jeszcze przed wybuchem powstania listopadowego, a mianowicie w 1828 roku https://www.profinfo.pl/sklep/prawo-finansowe-prawo-finansow-publicznych-prawo-podatkowe-prawo-bankowe,58560.html na mocy dekretu cara Rosji i króla Polski Mikołaja I. Jednak pierwsze inicjatywy w celu utworzenia banku narodowego z przywilejem emisyjnym pojawiały się jeszcze w okresie przedrozbiorowym, jednak pod wpływem oporu szlachty nic z tego nie wyszło.

Ciekawostką jest, że bank centralny utworzony w Królestwie Polskim przez Mikołaja I powstał o wiele wcześniej niż rosyjski bank centralny. Celem polskiej instytucji finansowej była przede wszystkim szybka aktywizacja gospodarcza w Królestwie. Miano tego dokonać dzięki przywilejom emisyjnym, a także prawa do wykonywania zwykłych operacji handlowych przy użyciu takich narzędzi, jak depozyt, kredyt czy też weksel. Polski bank centralny miał się również zajmować prowadzeniem rachunków państwowych i prywatnych, wykonywaniem operacji dewizowych, finansowaniem międzynarodowych operacji handlowych oraz prowadzeniem szeroko pojętej polityki finansowej Królestwa.

Ponad 30 lat w zawieszeniu

Polski bank centralny działał z rozmachem jako samodzielna jednostka depozytowo-kredytowa do roku 1870, kiedy to rozpoczęto jego likwidację, a wszelkie aktywa przenieść do Banku Państwa. Był to początek ponad 30-letniej przerwy w działalności instytucjonalnej bankowości centralnej w Polsce. Temat banku centralnego w Polsce powrócił po raz kolejny dopiero po zakończeniu I wojny światowej.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *