Ustawa z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych reguluje zasady wykonywania zawodu radcy prawnego. Tylko osoba spełniająca wymagania ustawowe uprawniona jest do wykonywania tego zawodu.
Prawo wykonywania zawodu powstaje z chwilą wpisania na listę radców prawnych i złożenia ślubowania.
Kandydata na radcę prawnego czeka wiele lat ciężkiej pracy. Z chwilą uzyskania wymarzonego tytułu, nauka się jednak nie kończy. Radca prawny jest zobowiązany bowiem do ciągłego samodoskonalenia i poszerzania zdobytej wiedzy.
Osoba chcąca wykonywać zawód radcy prawnego powinna przede wszystkim ukończyć wyższe studia prawnicze na terenie Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskać tytuł magistra lub studia zagraniczne uznane w Rzeczypospolitej Polskiej. Kolejnym krokiem jest odbycie, trwającej trzy lata, aplikacji radcowskiej w kancelarii radcy prawnego, spółce radców prawnych czy też radców prawnych i adwokatów, ewentualnie w jednostkach organizacyjnych.
Ustawodawca przewidział również inne drogi umożliwiające dojście do wykonywania zawodu radcy prawnego (art. 25 ust. 1 i 1 ustawy o radcach prawnych). W związku z powyższym, nie zawsze odbycie aplikacji radcowskiej i zdanie egzaminu radcowskiego stanowi niezbędny warunek uzyskania wpisu na listę radców prawnych.
Głównym celem wykonywania zawodu radcy prawnego jest świadczenie pomocy prawnej, a w szczególności udzielanie porad prawnych, przygotowywanie opinii, opracowywanie projektów aktów prawnych a także występowanie przed urzędami i sądami. Radca prawny nie może jednak występować w charakterze obrońcy w postępowaniu karnym i postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe. Tego typu czynności, na dzień dzisiejszy, zastrzeżone są dla adwokatów. Samorząd radcowski stara się jednak, aby również przedstawiciele tego zawodu mogli występować w ww. postępowaniach.
Radca prawny, poza koniecznością przestrzegania przepisów prawa, zobowiązany jest także do przestrzegania przepisów Kodeksu Etyki Radcy Prawnego i uchwał organów samorządu. Postanowienia Kodeksu Radcy Prawny nakazują mu wykonywać czynności zawodowe zgodnie z prawem, w sposób uczciwy, rzeczowy i z należytą starannością.
Do podstawowych wartości, do przestrzegania których zobowiązany jest radca prawny, należą: niezależność, unikanie konfliktu interesów, obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej.
Radca prawny świadcząc swojemu klientowi pomoc prawną, nie może mieć na celu ułatwiania popełnienia przestępstwa, przyczyniania się do tzw. prania brudnych pieniędzy, ani umożliwiania uniknięcia odpowiedzialności karnej za czyn, który miałby zostać dokonany przez klienta radcy prawnego w przyszłości.
